Opublikowano: Feb 5, 2021

Edukacja w Niemczech – Jak działa niemiecki system szkolnictwa?

Ponad 1 milion Polaków na stałe wyemigrowało do Niemiec. Zdecydowana większość to rodziny z dziećmi. Dlatego warto wiedzieć jak wygląda edukacja w Niemczech i czym się różni od systemu edukacji w Polsce. Odpowiedź znajdziecie w artykule.

Edukacja w Niemczech

Edukacja w Niemczech

Niektórych może zaskoczyć fakt, że Niemcy były pierwszym krajem, w którym wprowadzono obowiązek nauczania się. Nie da się dostrzec sporych różnic w niemieckim systemie szkolnictwa porównując go do polskiego. Ale takowe różnice istnieją!

Przede wszystkim, należy pamiętać o tym, że w poszczególnych landach w Niemczech proces nauczania może kardynalnie różnić się. Przykładowo, administracja landu ustala:

  • listę przedmiotów w poszczególnych klasach
  • z jakiej literatury będą korzystać uczniowie
  • terminy oraz zakres egzaminów (matury)

W przypadku przeprowadzki do innego landu, dziecko jest zmuszone do ustosunkowania się do panujących tam warunków. Więcej na temat przeprowadzki do Niemiec przeczytasz w naszym poprzednim artykule.

System edukacyjny w Niemczech

Edukacja w Niemczech średnio trwa 9-10 lat, w zależności od tego dokąd dziecko pójdzie po ukończeniu szkoły podstawowej. Rok szkolny w Niemczech, jak już wspomniano wcześniej, będzie różnił się w zależności od landu. Najwcześniej rozpoczyna się rok początkiem sierpnia, najpóźniej – z końcem września. Szczegóły poniżej w tabeli.

Kraj związkowy (Land)Rozpoczęcie roku szkolnego 
Badenia-Wirtembergia13/24 września
Bawaria14 września
Berlin14 sierpnia
Brandenburgia07 sierpnia
Brema04 września
Dolna Saksonia04 września
Hamburg10 sierpnia
Hesja31 sierpnia
Meklemburgia-Pomorze Przednie31 lipca
Nadrenia Północna-Westfalia18/19 sierpnia
Nadrenia-Palatynat30 sierpnia
Saara30 sierpnia
Saksonia04 września
Saksonia-Anhalt04 września
Szlezwik-Holsztyn04 sierpnia
Turyngia06 września

Rodzice mogą ale nie muszą zapisać dziecko do przedszkola. Chociaż, podobnie jak w Polsce, przedszkola są wypełnione i najpierw należy zapisać się na listę oczekiwania. Najlepiej wybrać odpowiednie przedszkole i stać w kolejkę tuż po urodzeniu dziecka.

Więcej o systemie edukacji przedszkolnej w Europie.

Później w wieku 5-6 lat dziecko już ma obowiązek uczęszczenia do szkoły podstawowej (Grundshule). Nauka w podstawówce trwa maksymalnie 4 lata. Po tym rodzice dostają rekomendacje od nauczycieli, na temat tego do jakiego typu szkoły dziecku najlepiej pójść.

Rodzaje szkół średnich w Niemczech

W Niemczech rozróżnia się kilka szkół średnich:

  • Gymnasium (najbardziej wymagający tryb nauczania, przygotowywanie do nauki w uniwersytecie, mocny nacisk na dodatkową naukę w domu)
  • Realschule (nacisk na nauki ścisłe oraz języki obce)
  • Hauptschule (tzw. szkoły zawodowe, nacisk na zdolności manualne)

Później po ukończeniu 15 lat, dzieci przechodzą do szkół średnich II stopnia. Są to w większości szkoły zawodowe, czyli w tym momencie dziecko już może dokonać wyboru co do konkretnego kierunku nauczania. W dalszym ciągu można kontynuować naukę w szkołach ogólnokształcących.

Pamiętaj! Warto sprawdzać listę dostępnych szkół średnich przypisanych do konkretnego landu. Jak już niejednokrotnie wspomniano, każdy land w Niemczech ma własną strukturę edukacyjną i często może nieco się różnić od pozostałych. 

Edukacja w Niemczech – szkoły wyższe

Po ukończeniu szkoły średniej, uczeń jest zobowiązany do zaliczenia egzaminu maturalnego. Wyniki egzaminów będą podstawą przyjęcia do szkoły wyższej. W Niemczech funkcjonuje kilka rodzajów instytucji szkolnictwa wyższego:

  • Universitäten, Technische Universitäten, Pädagogische Hochschulen i Theologische Hochschule (uniwersytety ogólnokształcące oraz techniczne, uczelnie pedagogiczne czy teologiczne)
  • Kunsthochschulen i Musikhochschulen (uczelnie artystyczne i muzyczne)
  • Fachhochschule (tzw. zawodówki)

Wakacje i ferie w Niemczech

Oprócz różnej daty rozpoczęcia roku szkolnego, również różnią się okresy wakacji i ferii w poszczególnych landach. 

Kraj związkowyWakacje letnieFerie jesiennePrzerwa świąteczna
Badenia-Wirtembergia29.07 – 11.0931.10+02.11 – 06.1123.12 – 08.01
Bawaria30.07 – 13.0902.11 – 05.11+17.124.12 – 08.01
Berlin24.06 – 06.0811.10 – 23.1024.12 – 31.12
Brandenburgia24.06 – 07.0811.10 – 23.1023.12 – 31.12
Bremen22.07 – 1.0918.10 – 30.1023.12 – 08.01
Hamburg24.06 – 04.0804.10 – 15.1023.12 – 04.01
Hesja19.07 – 27.0811.10 – 23.1023.12 – 08.01
Meklemburgia Pomorze-Przednie21.06 – 31.0702.10 – 09.10+01.11+02.1122.12 – 31.12
Dolna Saksonia22.07 – 1.0918.10 – 29.1023.12 – 07.01
Nadrenia Północna-Westfalia5.07 – 17.0811.10 – 23.1024.12 – 08.01
Nadrenia Palatynat19.07 – 27.0811.10 – 22.1023.12 – 31.12
Saara19.07 – 27.0818.10 – 29.1023.12 – 03.01
Saksonia26.07 – 3.0918.10 – 30.1023.12 – 01.01
Saksonia Anhalt22.07 – 1.0925.10 – 30.1022.12 – 08.01
Szlezwik Holsztyn21.06 – 31.0704.10 – 16.1023.12 – 08.01
Turyngia26.07 – 4.0925.10 – 6.1123.12 – 31.12

Aktualne ceny i koszty życia w Niemczech – 2021

Jak zapisać dziecko do niemieckiej szkoły?

Rodzice mogą sami wybierać do której placówki edukacyjnej pójdzie dziecko. Najlepiej zgłosić się od razu do kilku szkół, ponieważ liczba miejsc wszędzie jest ograniczona. Po wypełnieniu odpowiedniego wniosku bezpośrednio w szkole, należy czekać na odpowiedź od administracji czy dziecko zostało przyjęte. Zapisy zaczynają się zazwyczaj latem (lipiec-sierpień).

Zapisy dla obcokrajowców – Jak zapisać polskie dziecko do szkoły w Niemczech?

W przypadku obcokrajowców, sytuacja wygląda dosyć podobnie. Jedynie do wypełnionego wniosku należy dołączyć przetłumaczony na język niemiecki akt urodzenia oraz dowód osobisty rodziców. Dodatkowo, w zależności od poziomu znajomości języka, dziecko zostanie przypisane na dodatkowe lekcje z niemieckiego

Dodatki szkolne w Europie. 300+ na wyprawkę w Polsce i za granicą

Koszt edukacji w Niemczech

Edukacja szkolna w Niemczech jest całkowicie darmowa, wszystkie środki płyną z budżetu państwa. Istnieją również placówki prywatne, gdzie pobierane jest czesne. Miesięczny koszt waha się od 200 – 400 euro. Z ostatnich danych wynika, że ponad 9% dzieci w Niemczech uczęszcza właśnie do prywatnych szkół.

Jeżeli mówimy o szkolnictwie wyższym, również większość uczelni będzie darmowe dla mieszkańców Niemiec. Natomiast studia magisterskie/doktoranckie już będą odpłatne.

Warto też pamiętać o możliwości korzystania z zasiłku rodzinnego. O zmianach w kwotach zasiłków rodzinnych w Niemczech przeczytasz w naszym poprzednim wpisie.  


Zastanawiasz się nad wyjazdem do Niemiec?


Udostępnij: