Poradnik pracy w Szwajcarii – umowy

Szwajcaria to wymarzone miejsce życia dla wielu osób. Kraj ten słynie z dobrych warunków pracy i wysokich zarobków, co sprawia, że od dłuższego już czasu jest celem emigrantów zarobkowych. Zanim jednak zdecydujesz się na wyjazd do tego pięknego kraju, warto zapoznać się z podstawowymi zagadnieniami z zakresu prawa pracy. Kluczowym elementem legalnej pracy w każdym kraju są umowy nawiązywane między pracownikiem a pracodawcą. Szwajcarzy posiadają inny system umów niż ten, który znamy z naszego kraju. Zaczynając pracę w Szwajcarii, można się spotkać z trzema rodzajami umów. Wśród nich wymienia się indywidualną umowę o pracę, umowy układów zbiorowych oraz standardową umowę o pracę. Umowy te mogą zostać zawarte zarówno na czas określony, jak i nieokreślony.

Brak stawki minimalnej

W referendum w 2017 roku Szwajcarzy odrzucili przyjęcie ogólnie obowiązującej stawki minimalnej. Ważne więc, by zatrudniając się w tym kraju, zorientować się, jakie stawki obowiązują w naszej branży. Część zawodów objęta jest układami zbiorowymi bądź państwowymi regulacjami. Przed podpisaniem umowy sprawdź koniecznie, czego możesz się spodziewać i dokładnie przestudiuj swoją umowę.

Nasza rada

Pracodawca ma obowiązek dostarczyć umowę w takiej formie, by była w 100% zrozumiała dla pracownika. Jeśli Twoja znajomość języka obcego nie jest biegła, możesz poprosić o umowę w języku ojczystym.

Indywidualna umowa o pracę

Czyli Einzelarbeitsvertrag to umowa, która nie ma określonych norm formalnych, a co za tym idzie, może zostać zawarta zarówno ustnie, jak i na piśmie. Oczywiste jest również, że umowa w formie pisemnej jest najbezpieczniejszym rozwiązaniem dla obydwu stron – pracodawcy i pracownika. W przypadku podejmowania pracy na podstawie tego typu umowy warto dążyć do tego, by wszelkie ustalenia zawrzeć na piśmie. W ten sposób zabezpieczymy swoje prawa, a także uzyskamy precyzyjne wytyczne w kwestii obowiązków. W przypadku zawodów nauczycielskich oraz takich ustaleń, jak zakaz konkurencji czy rozliczanie nadgodzin, umowa koniecznie musi posiadać formę pisemną. Umowa ta określa zasady współpracy – zakres obowiązków pracownika oraz zobowiązania pracodawcy w kwestii wypłaty wynagrodzenia. Praca objęta tego rodzaju umową może być rozliczana na podstawie czasu, czyli pracownik otrzymuje wynagrodzenie za czas pracy, lub na podstawie wykonanej pracy, czyli tzw. praca na akord. Na podstawie umowy indywidualnej można podjąć pracę w pełnym wymiarze godzinowym, na pół etatu czy też w częściowym wymiarze godzin. Takie umowy stosuje się między innymi w przypadku zawodów, w których państwo nie reguluje warunków zatrudnienia, a także w sytuacjach, gdy w Polsce proponowana jest umowa zlecenie lub umowa o dzieło.

Standardowa umowa o pracę

Standardowa lub normalna umowa o pracę, Normalarbeitsvertrag (NAV) to umowa sporządzona na podstawie wytycznych wskazanych przez państwo lub kanton. Owe wskazania dotyczą na przykład czasu pracy, dni urlopowych lub ogólnie dni wolnych, okresu wypowiedzenia czy świadczeń socjalnych. Takie umowy funkcjonują na przykład w sektorze rolniczym. Wyznaczają one pewne minimum, które musi być zapewnione przez pracodawcę. W tym przypadku, podobnie jak przy umowach układów zbiorowych, pracodawca może zaproponować pracownikowi lepsze warunki niż te wytyczone przez państwo czy kanton, jednak nie może zaoferować niczego poniżej ustalonych standardów.

Umowy układów zbiorowych

Gesamtarbeitsvertrag (GAV) to umowy, które zostają podpisane między związkami pracodawców a związkami pracowników. Zawierają podstawowe wytyczne względem umów indywidualnych (np. płacę minimalną). Jeśli na danym stanowisku obowiązuje GAV, oznacza to, że pracodawca nie może zatrudnić nikogo poniżej standardów ustalonych w umowie, może jednak zaproponować lepsze warunki. Umowy układów zbiorowych określają więc minimum, jakie ma obowiązek wypełnić pracodawca. Tego rodzaju umowy mogą obowiązywać całą branżę (wówczas mówimy o umowach sektorowych, obowiązują one m.in. w branży budowlanej, gastronomii czy przy sprzątaniu) lub dotyczyć jedynie pracodawców, którzy przynależą do konkretnego związku. O tym, czy dana umowa będzie umową sektorową, decyduje państwo lub kanton. Informacje na ten temat możesz uzyskać na stronie www.gavservice.ch.

Gdzie zgłaszać naruszenia?

Jeśli zdarzyłoby się, że pracodawca nie wywiązuje się z zapisów zawartych w umowie i nie przestrzega podstawowych praw pracowniczych, można temu zaradzić, zgłaszając się do odpowiednich organów, które mogą pomóc w rozwiązaniu kłopotliwych sytuacji. W takich przypadkach wsparcia należy szukać w kantonalnych inspekcjach pracy lub w związkach zawodowych. W tych miejscach można zgłaszać nie tylko naruszenia obowiązujących umów, ale i zagrożenia życia lub zdrowia związane z nieprzestrzeganiem przez pracodawcę przepisów BHP w miejscu pracy. Prawa pracownicze są bardzo respektowane w Szwajcarii i zarówno związki, jak i inspekcje pracy, bardzo dbają o to, by ich naruszenia były piętnowane. Dlatego też należy zgłaszać nieprawidłowości i łamanie ustaleń, jakie określiliśmy z pracodawcą w umowie – w ten sposób możemy bardzo poprawić swoją sytuację zawodową. Szwajcaria to kraj, w którym wysoko ceni się dobre i bezpieczne warunki pracy – warto o tym pamiętać i walczyć o swoje, jeśli zajdzie taka potrzeba. Szwajcarzy coraz częściej poszukują pracowników z całej Europy. Wyjazd nie jest już tak trudny, jak jeszcze kilka lat temu. Dlatego warto skorzystać z tej przychylnej sytuacji – to możliwość zamieszkania w kraju charakteryzującym się pięknymi krajobrazami i dobrobytem. Praca w Szwajcarii jest na wyciągnięcie ręki – może czas się zastanowić nad tą opcją?