W poprzedniej części naszego poradnika pisaliśmy o płacy minimalnej w Wielkiej Brytanii oraz o obowiązującym czasie pracy. Dziś przybliżymy Wam kolejne prawa pracownicze, związane z urlopem, zwolnieniami chorobowymi i emeryturą.

Urlop

Coroczny płatny urlop jest obowiązkowy dla pracowników, ale nie przysługuje osobom samozatrudnionym. Jeśli pracujesz na pełnym etacie, to przysługuje Ci 5,6 tygodnia roboczego (28 dni) wolnego w roku. Jeśli pracujesz na niepełny etat, to przysługującą Ci ilość dni wolnych będzie proporcjonalnie mniejsza. Otrzymasz ją przemnażając ilość dni pracujących w tygodniu przez 5,6. Na przykład, w sytuacji, gdy pracujesz 3 dni w tygodniu, przysługuje Ci 3 x 5,6 = 16,8 dni wolnych.

Ilość dni wolnych jest ograniczona do 28 w roku. Nawet w sytuacji, gdy pracujesz 6 dni w tygodniu przysługiwać Ci będzie 28 a nie – jak wynikałoby z kalkulacji 6×5,6 – 33,6 dni urlopu.

Pracodawca od przysługujących dni wolnych może odliczyć dni tzw. bank holidays, czyli dni świątecznych ustawowo wolnych od pracy. Jeśli chcesz się dokładnie dowiedzieć, ile dni wolnych Ci przysługuje, skorzystaj z kalkulatora dni wolnych dostępnego na Brytyjskich stronach rządowych. Zanim wykorzystasz dni wolne, do dobrych praktyk należy powiadomienie o tym swojego pracodawcy z wyprzedzeniem. Okres ten powinien być dwa razy dłuższy niż czas planowanego urlopu. Jeśli np. planujemy tygodniowy urlop, to dwa tygodnie wcześniej powinniśmy powiadomić o tym przełożonych. Nas zwierzchnicy mają również prawo odmówić nam udzielenia dni wolnych w wybranym przez nas terminie. Muszą nas o tym poinformować z wyprzedzeniem równym długości planowanego urlopu.

Zwolnienie chorobowe

O zwolnienie lekarskie możemy się starać, gdy jesteśmy chorzy powyżej 7 dni (wliczając dni wolne). W tym celu należy się udać do swojego GP (odpowiednik lekarza rodzinnego) lub szpitala. Jeśli chcemy otrzymać zwolnienie chorobowe przed upłynięciem 7 dni choroby, musimy liczyć się z opłatą. Dostarczając pracodawcy zwolnienie chorobowe, oddajmy mu kopię – sobie zostawiając oryginał dokumentu.
Na otrzymanym druku znajdzie się informacja ‘not fit for work’ (nie zdolny do pracy) lub ‘may be fit for work’ (może być zdolny do pracy). W przypadku pierwszej opcji możemy dochodzić do zdrowia w domu, w drugim przypadku pracodawca powinien przedyskutować z pracownikiem możliwości modyfikacji warunków lub trybu pracy, które pozwoliłyby choremu na wykonywanie zadań służbowych.
W sytuacji, gdy pracownik jest chory przez co najmniej 4 dni pod rząd, może się ubiegać o zasiłek chorobowy. Na chwilę obecną, wynosi on 88,45 funtów za tydzień niezdolności do pracy.
Jeśli okres choroby przypada na czas tuż przed planowanym urlopem lub w jego trakcie, pracownik może zamiast dni wolnych iść na zwolnienie chorobowe. Tym samym dni z puli urlopowej pozostaną niewykorzystane.
Gdy pracownik jest chory przez czas krótszy niż 7 dni i nie otrzymał zwolnienia lekarskiego, pracodawca może poprosić go po powrocie do pracy o wypełnienie formularza, w którym potwierdzi, że był chory przez ostatnich kilka dni. Każdy pracodawca może mieć własny szablon tego dokumentu.

Emerytury

Emerytura państwowa
Brytyjski system emerytalny można podzielić na dwa filary. Jeden z nich to emerytura państwowa, drugi – prywatna. Podobnie jak w Polsce, emerytura państwowa fundowana jest z obowiązkowych składek, natomiast na tą prywatną składają się nasze własne inwestycje w specjalne fundusze oraz firmowe programy emerytalne dla pracowników.
Emerytura państwowa, czyli state pension, jest przyznawana po osiągnięciu wieku emerytalnego, który w Wielkiej Brytanii wynosi 65 lat dla mężczyzn, a dla kobiet jest obecnie systematycznie podnoszony, by zrównał się z wiekiem mężczyzn. W dalszych planach są zmiany, które sprawią, że state pension będzie dostępne dopiero po ukończeniu 68 lat. W Wielkiej Brytanii, inaczej niż w Polsce, nie ma możliwości otrzymania wcześniejszych świadczeń państwowych. Wiek nie jest jedynym kryterium przyznawania emerytur. Należą się one bowiem jedynie osobom, które płaciły składki przez określony przez rząd czas. Dla osób urodzonych po 6 kwietnia 1969 roku minimalny okres składkowy uprawniający do najmniejszej państwowej emerytury wynosi 10 lat. Jeśli uda nam się przepracować 30 lat, po osiągnięciu wieku emerytalnego otrzymamy maksymalny wymiar state pension, ok. 150 funtów tygodniowo.
W specjalnych przypadkach państwo przyznaje additional state pension, które należy się m.in osobom mającym pod opieką dzieci bądź osoby niepełnosprawne. Na wzrost świadczeń można też liczyć po osiągnięciu 80 roku życia. Zaczyna wtedy przysługiwać specjalny dodatek over 80 pension.
Emerytura prywatna
Drugim filarem naszego zabezpieczenia jest emerytura prywatna (private pension), której wysokość zależy od tego, ile udało nam się odłożyć podczas lat pracy. Odkładanie na ten cel nie jest obowiązkowe, ale jeśli nie chcemy na emeryturze obniżać standardów życia, to jest to niezbędne. Co istotne, ten rodzaj świadczeń można pobierać wcześniej, nawet od 55 roku życia. Dzięki inwestycji w składki dla towarzystwa ubezpieczeniowego, kasy mieszkaniowej lub banku gromadzi się fundusze stanowiące emeryturę osobistą (personal pension). Państwo wspiera osoby, które podjęły się oszczędzania na późne lata – nie nakłada na odkładane sumy dużych podatków.
Emerytura firmowa (company pension) działa na podstawie umowy jaką pracodawca zawiera ze swoimi pracownikami. Zazwyczaj nowi pracownicy są automatycznie kwalifikowani do przystąpienia do pracowniczego funduszu emerytalnego. Firma pomaga pracownikami uiszczać składki, często dodając też pewną kwotę od siebie a Państwo Brytyjskie ze swojej strony udziela ulgi podatkowej na tak gromadzony kapitał. Warunki tak nabywanego świadczenia emerytalnego mogą się różnić w zależności od zakładu pracy.
 
Jeśli znacie w sposób komunikatywny język angielski, dużo więcej informacji oraz kalkulatorów znajdziecie na brytyjskich stronach rządowych – www.gov.uk !