Jak ustrzec się przed nieuczciwymi pośrednikami w 4 prostych krokach?

Wyjazdy do pracy za granicę niosą ze sobą ryzyko natrafienia na nieuczciwą agencję pośrednictwa. Wobec nasilenia się tego zjawiska na przestrzeni ostatnich lat, warto przed wyjazdem dokładnie sprawdzić działalność pośrednika, aby uniknąć późniejszego stresu i rozczarowania. Każdy, kto rozważa opcję skorzystania z usług takiej agencji, powinien wziąć pod uwagę kilka istotnych kwestii opisanych poniżej.

KROK 1 – Chroń swoje dane osobowe

Pierwszym (i najważniejszym!) krokiem jest po prostu bycie uważnym podczas poszukiwania pracy. Do ogłoszeń o pracę należy podchodzić z pewną dozą ostrożności. Często po przesłaniu CV, ogłoszeniodawca prosi o dodatkowe dokumenty – skan prawa jazdy, uprawnień zawodowych czy certyfikatów językowych.
Jednak nie wszystkie dane, o które prosi rekruter są niezbędne w początkowej fazie procesu rekrutacji – m.in. numer PESEL, numer dowodu osobistego, dane rodziców. Te informacje są niezwykle istotne i powinieneś je chronić, ponieważ pozwalają na założenie przez internet konta w banku, tym samym dając możliwość zadłużania się w Twoim imieniu.
Dlatego dobrym sposobem na uniknięcie przekazania swoich danych w niepowołane ręce, jest stopniowe przekazywanie informacji rekruterowi – na początek wystarczy CV i dokumenty potwierdzające nasze kwalifikacje. Jeśli pojawia się tam nasz numer dowodu czy PESEL, za pomocą prostych programów graficznych czy markera można je łatwo zamazać (oczywiście na skanie lub kopii, nie oryginale!). Dopiero gdy jesteśmy pewni zatrudnienia i pracodawca ma sporządzić umowę, dane są niezbędne.

KROK 2 – Sprawdź, czy agencja działa legalnie

Niezwykle ważne jest sprawdzenie, czy wybrana firma posiada certyfikat świadczący o jej wpisie do rejestru agencji zatrudnienia, który jest prowadzony przez odpowiedniego Marszałka Województwa. Obowiązek takiej rejestracji mają wszystkie polskie firmy działające w branży rekrutacyjnej. Wykaz agencji zatrudnienia można znaleźć na stronie www.kraz.praca.gov.pl. Informacji na temat agencji można również szukać w Wojewódzkich Urzędach Pracy, a także w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) lub Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).
W Polsce istnieje kilka rodzajów firm pośredniczących w zatrudnieniu. Wszystkie zostały opisane w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Ich uprawnienia  i obowiązki różnią się od siebie, a także inaczej wygląda zatrudnienie przez każdą z nich.
Agencje pośrednictwa pracy świadczą usługi w zakresie pośrednictwa pracy na terenie Polski oraz pośrednictwa do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych – udzielają pomocy poszukującym pracy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia, a pracodawcom w znalezieniu pracowników o odpowiednich kwalifikacjach.
Agencje doradztwa personalnego świadczą odpłatnie usługi na rzecz pracodawców.
Natomiast agencje poradnictwa zawodowego skupiają się na udzieleniu wsparcia w wyborze odpowiedniego zawodu, miejsca zatrudnienia, a także pomagają w doborze kandydatów do pracy na stanowiska wymagające szczególnych predyspozycji psychofizycznych.
Z kolei agencje pracy tymczasowej same zatrudniają pracowników, których następnie kierują do przedsiębiorstwa – “pracodawcy użytkownika”, gdzie zatrudniony wykonuje swoją pracę.

KROK 3 – Dokładnie przeanalizuj umowę

Równie ważną kwestią przed nawiązaniem współpracy z agencją jest dokładne przeanalizowanie umowy. Jeśli chodzi o umowę z pośrednikiem (agencjami pośrednictwa pracy) to szczególną uwagę należy zwrócić na takie punkty jak:

• nazwa zagranicznego pracodawcy,
• okres zatrudnienia,
• rodzaj oraz warunki pracy i wynagrodzenia (także przysługujące świadczenia socjalne);
• warunki ubezpieczenia społecznego oraz od następstw nieszczęśliwych wypadków i chorób tropikalnych.

Wpisanie nazwy zagranicznego pracodawcy w umowie jest bardzo ważne, gdyż zobowiązuje konkretny podmiot do poniesienia prawnych konsekwencji w przypadku, gdy warunki umowy będą niespełnione przez pracodawcę. Istotne jest także określenie warunków pracy i wynagrodzenia – im więcej szczegółów, tym lepiej. Dzięki temu możesz być pewny, że w razie ich niespełnienia, masz prawo do podważenia wiarygodności całej umowy!
Na umowie powinny się też znaleźć zapisy odnośnie obowiązków i uprawnień osoby kierowanej do pracy oraz agencji pośredniczącej, kwoty należne agencji zatrudnienia  z tytułu faktycznie poniesionych kosztów oraz zakres odpowiedzialności cywilnej agencji pośredniczącej i pracownika. Ten ostatni punkt jest najważniejszy, gdyż określa zobowiązania stron w sytuacji, gdy wyjazd nie dojdzie do skutku lub gdy pracodawca zmieni zdanie i odmówi zatrudnienia.
Czytając i podpisując umowę, trzeba pamiętać również o tym, że może spełniać formalne wymogi, ale nie być korzystną dla pracownika. Może narażać go na zbędne wydatki, na przykład w zakresie kosztów związanych z przyjazdem lub kursem języka obcego (ceny proponowanych przez pośrednika przewoźników i kursów mogą być mocno wygórowane).
Kolejną ważną kwestią w umowach podpisywanych z agencją pośrednictwa pracy są opłaty poniesione przez pracownika. Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, pracownik może być zobowiązany jest do zwrócenia agencji faktycznie poniesionych kosztów związanych ze skierowaniem do pracy za granicą. Ustawa wymienia, że mogą to być koszty np. dojazdu  i powrotu osoby kierowanej do pracy, wydania wizy, badań lekarskich i tłumaczenia dokumentów – tylko i wyłącznie pod warunkiem wyszczególnienia tych opłat w umowie z osobą korzystającą z usług pośrednika. Wszelkiego innego rodzaju opłaty, w tym opłaty za znalezienie pracy są nielegalne.
Zapisy umowy zawieranej między agencją pracy tymczasowej a pracownikiem tymczasowym powinny natomiast określać:

• strony umowy,
• jej rodzaj i datę zawarcia
• wskazywać pracodawcę użytkownika (przedsiębiorstwo, gdzie będzie wykonywana praca)
• okres wykonywania pracy tymczasowej na jego rzecz
• warunki zatrudnienia
• rodzaj i wymiar czasu pracy
• miejsce jej wykonywania przez pracownika tymczasowego
• wynagrodzenie za pracę oraz termin i sposób jego wypłacenia przez agencję pracy tymczasowej

Bez któregokolwiek z wyżej wymienionych zapisów nie powinno się podpisywać umowy. Należy także pamiętać, że w umowie o pracę zawartą z agencją pracy tymczasowej na czas określony, strony mogą wprowadzić zapis o wcześniejszym rozwiązaniu tej umowy – zgodnie z ustawą okres wypowiedzenia wynosi wtedy trzy dni, gdy umowa o pracę została zawarta na okres nieprzekraczający 2 tygodni lub tydzień, gdy umowa o pracę została zawarta na okres dłuższy niż 2 tygodnie.
Oba rodzaje umów o pracę, aby były ważne muszą być sporządzone w formie pisemnej przed rozpoczęciem pracy!

KROK 4 – Sprawdzaj, sprawdzaj i jeszcze raz sprawdzaj

Decydując się na usługi danej agencji, warto poświęcić swój czas również na sprawdzenie, czy wybrana agencja posiada umowę zawartą z pracodawcą zagranicznym i adekwatne doświadczenie w swojej branży. Przed podpisaniem umowy należy zbadać wszystkie kontrowersyjne naszym zdaniem zapisy, których konsekwencji nie jesteśmy pewni. By rozwiać nasze wątpliwości możemy poprosić o pomoc prawnika lub skontaktować się z Departamentem Rynku Pracy MPiPS.
Dokładne sprawdzenie przed wyjazdem  swojego przyszłego pracodawcy może uchronić przed niepotrzebnym rozczarowaniem i stresem związanym z zastanymi na miejscu warunkami pracy. Mimo wysokich kar, które są przewidziane dla nieuczciwych pośredników (grzywna w postaci 3 tysięcy złotych lub w przypadku oszustwa nawet kara pozbawienia wolności), wciąż dochodzi do nadużyć bądź łamania przepisów. Warto zachować więc ostrożność, zadbać o swoje bezpieczeństwo oraz dochodzić własnych praw.

Chcesz wiedzieć więcej o pracy i życiu za granicą?